سیر مهاجرت و استقرار سادات طبرستان- مازندان بررسی شد

اسماعیل رضایی برجکی؛ پژوهشگر گروه سادات و مفاخر اسلامی در گفتگو با خبرنگار روابط عمومی و بین الملل بنیاد پژوهشهای اسلامی آستان قدس رضوی به این طرح پژوهشی اشاره و عنوان کرد:کلان‌طرح اطلس تاریخی سادات ایران از آغاز ورود تا پایان قرن نهم هجری، که در گروه سادات و مفاخر اسلامی بنیاد پژوهشهای اسلامی در دست اجراست که به سیر مهاجرت و  استقرار سادات از سرزمین‌های مبدأ (حجاز و عراق) به نواحی مختلف فلات ایران می‌پردازد.

وی بیان کرد: در این پژوهش، با استفاده از منابع و مدارک معتبر، ورود سادات، به صورت فردی و گروهی، به ایران و نیز جابجایی‌های بین نواحی و شهرهای این منطقه، مهم‌ترین شاخه‌های مستقر در هر ناحیه، خاندان‌های معروف و نقش آنها در عرصه‌های گوناگون اجتماعی بررسی و گزارش می‌شود.

ناحیه دریای خزر از عمده‌ترین مراکز جذب سادات در ایران

رضایی برجکی ادامه داد: پژوهش حاضر، به عنوان بخشی از کلان‌طرح یاد شده، به معرفی سادات ناحیه طبرستان ـ مازندران اختصاص یافته است. طبق شواهد معتبر تاریخی، ناحیه سرسبز جنوب دریای خزر، از نخستین و عمده‌ترین مراکز جذب و سکونت سادات در ایران به شمار می‌رود. موقعیت ویژه جغرافیایی و شرایط سیاسی و اقتصادی خاص آن، سبب شد که از قرن سوم هجری به بعد، افراد و گروه‌های زیادی از شاخه‌ها و شعبه‌های گوناگون سادات به این ناحیه مهاجرت کنند.

وی تصریح کرد: طبرستان- مازندران، بخش عمده‌ای از این باریکه سبز به شمارمی‌رود که با تأسیس نخستین حکومت علوی در آنجا (سال 250قمری) ورود و استقرار سادات به آن با سرعت و گستره بیشتری صورت گرفت. طبق یک برآورد کلی از منابع انساب تا سده ششم هجری، مقصد بیش از30 درصدکل مهاجران به ایران، ناحیه طبرستان بود و این نسبت در سده‌های بعد نیزحفظ شد.

این پژوهشگر اضافه کرد: با افزایش جمعیت سادات و جایابی در شهرها و روستاهای این دیار، آنها به بخشی از ساختار اجتماعی تبدیل شدند و خاندان‌های معتبر زیادی شکل گرفت که در عرصه‌های سیاسی، فرهنگی و اقتصادی، جایگاه و نقش پررنگی داشتند.

وی همچنین افزود: خروجی این پژوهش در قالب کتاب، حاصل کار پژوهشی نویسنده طی بیش از دو سال است و اکنون مراحل نهایی چاپ و انتشار آن طی می‌شود. این اثر، شامل یک مقدمه و کلیات، سه بخش اصلی و سه پیوست می‌باشد.

بررسی عوامل مهاجرت سادات به منطقه طبرستان – مازندران

رضایی برجکی با بیان اینکه در بخش نخست، با در نظر داشتن موقعیت جغرافیایی و شرایط سیاسی منطقه، عوامل مهاجرت سادات به این ناحیه، نخستین مهاجرت‌ها، مهم‌ترین شاخه‌ها و خاندان‌های ساکن وکانون‌های استقرارآنها به تفکیک شهرها معرفی شده است، گفت: در بخش دوم با تفصیل بیشتر، فعالیت‌های سیاسی سادات این ناحیه در قالب حکومت‌ها و یا نقش‌آفرینی در رویدادهای سیاسی گزارش شده است.

وی ادامه داد: بخش سوم نیز به حوزه فرهنگی و پیامدهای آن اختصاص یافته است و در آن نقش سادات در گسترش اسلام و تشیع بررسی شده است، همچنین عالمان و اندیشمندان برجسته معرفی شده و مزارهای مشهور موجود در این ناحیه ارزیابی و توصیف شده‌اند.

پژوهشگر گروه سادات و مفاخر اسلامی بنیاد پژوهشهای اسلامی آستان قدس رضوی خاطر نشان کرد: در سه پیوست پایانی کتاب، داده‌های مهم کتاب شامل نمودار نسب‌نامه‌ها،  نقشه‌های مهاجرت و استقرار و تصاویر بقاع و مزارات به صورت فشرده، تصویرسازی شده است تا مطالب کتاب برای استفاده عموم علاقه‌مندان و پژوهشگران این حوزه، کاربردی‌تر شود.