بررسی علل مهاجرت سادات به منطقه گیلان در بنیاد پژوهشهای اسلامی

رسول سعیدی‌زاده؛ پژوهشگر گروه سادات و مفاخر اسلامی بنیاد در گفتگو با خبرنگار روابط عمومی و بین الملل بنیاد پژوهشهای اسلامی آستان قدس رضوی، گفت: طرح پژوهشی با عنوان «سادات گیلان از آغاز ورود تا پایان قرن نهم هجری قمری» از سری کتاب‌های اطلس تاریخی سادات ایران است که در حال انجام است.

وی ابراز کرد: با توجه به منحصر بودن تحقیق درباره سادات گیلان، در کتاب سادات متقدمه گیلان تألیف آیت الله شیخ محمد مهدوی سعیدی نجفی لاهیجانی (متوفی 1361ش) که کتاب وی پنجاه سال پیش منتشر شده و دارای نواقص بزرگی مثل نسبت دادن سیدجلال الدین اشرف (از سادات زیدی قرن ششم هجری قمری) به فرزند بلاواسطه امام موسی کاظم (ع) است؛ و همچنین نبودن تحقیق مستقل دیگر درباره این موضوع، لزوم بیش از پیش انجام یک طرح مستقل در این باره احساس می‌شود.

این پژوهشگر ادامه داد: توضیحاتی درباره زمان ورود سادات به هر منطقه؛ معرفی شهرها و روستاهای محل سکونت آنان؛ خاندان‌های تشکیل شده و نقش آنان در امور اجتماعی، سیاسی و فرهنگی؛ شخصیت‌های برجسته‌ و شاخص حوزه‌های سیاسی، علمی و فرهنگی و حتی اجتماعی و اقتصادی هر خاندان و شاخه سادات؛ از اهداف تعریف شده در ضمن این طرح می‌باشد.

وی همچنین با بیان اینکه این پژوهش با تکیه بر مطالعات کتابخانه‌ای و اسنادی، برطبق شیوه توصیفی- تحلیلی است، گفت: مخاطب این طرح تبارشناسان، و علاقمندان به موضوع سادات و نیز عموم مردم استان گیلان به‌ویژه سادات بزرگوار آن استان می‌تواند باشد.

سعیدی‌زاده عنوان کرد: موضوعاتی مانند آشنایی با جغرافیای تاریخی گیلان، تقسیم گیلان به دو قسمت شرق (بیه پیش) و غرب (بیه پس)، گیلان از بدو ورود اسلام تا پایان قرن نهم، علل مهاجرت سادات به منطقه گیلان، مهاجرت سادات به شرق گیلان، نخستین مهاجرت گروه سادات به شرق گیلان، دسته‌های سادات مهاجر به شرق گیلان، مهاجرت سادات به غرب گیلان، و سرانجام مهاجرت گروه‌های سادات علوی، سادات حسنی، سادات حسینی، سادات موسوی، و همچنین سادات غیرعلوی (جعفری، زینبی، عقیلی)، از جمله موارد مطرح شده در این اثر است.

وی افزود: برای پژوهش این طرح از منابع مطالعاتی مختلف مانند اخبار ائمة الزیدیة، تدوین ویلفرد مادلونگ، تاریخ گیلان سید ظهیرالدین مرعشی (متوفی بعد 894 ق)، تاریخ طبرستان و رویان و مازندران سید ظهیرالدین مرعشی، تاریخ گیلان ملا عبدالفتاح فومنی گیلانی، تاریخ مازندران شیخ علی گیلانی، از آستارا تا استارباد منوچهر ستوده؛ و همچنین کتاب‌های انساب سادات مانند منتقلة الطالبیة ابن طباطبا، الشجرة المبارکة امام فخر رازی، الاصیلی ابن طقطقی، استفاده شده است.